پرشر وسل (Pressure Vessel) چیست؟ | کاربرد، انواع و استانداردها

پرشر وسل چیست؟

پرشر وسل یا مخزن تحت فشار (Pressure Vessel) یک مخزن طراحی‌شده برای نگهداری مایعات یا گازها در فشارهای بالاتر یا پایین‌تر از فشار اتمسفر است. این تجهیزات نقش بسیار مهمی در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاهی، دارویی، غذایی و تصفیه آب ایفا می‌کنند.

چرا پرشر وسل اهمیت دارد؟

استفاده از پرشر وسل به دلیل موارد زیر ضروری و حیاتی است:

• نگهداری ایمن گازها و مایعات در فشار بالا
• جلوگیری از خطر انفجار یا نشتی
• افزایش کارایی در فرایندهای صنعتی
• تأمین شرایط لازم برای واکنش‌های شیمیایی خاص

انواع پرشر وسل

بر اساس شکل و کاربرد، پرشر وسل‌ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:

1. پرشر وسل عمودی (Vertical Pressure Vessel)

برای نصب در فضاهای محدود و ایستاده استفاده می‌شود. بیشتر در صنعت آب و تصفیه کاربرد دارد.

2. پرشر وسل افقی (Horizontal Pressure Vessel)

دارای ظرفیت بالا بوده و در صنایع نفت، گاز و شیمیایی استفاده می‌شود.

3. پرشر وسل کروی (Spherical Pressure Vessel)

مناسب برای نگهداری گازهای مایع‌شده مانند پروپان یا بوتان در فشار بالا.

اجزای اصلی پرشر وسل

• بدنه اصلی (Shell)
• کلاهک‌ها یا هدها (Heads/End Caps)
• نازل‌ها (Nozzles)
• پایه یا ساپورت
• اتصالات و فلنج‌ها

جنس پرشر وسل‌ها

مخازن تحت فشار بسته به نوع سیال، دما و فشار کاری می‌توانند از متریال‌های زیر ساخته شوند:

• فولاد کربنی (Carbon Steel)
• فولاد ضد زنگ (Stainless Steel)
• آلیاژهای خاص مثل Inconel یا Hastelloy
• فایبرگلاس تقویت‌شده (FRP) – مخصوص سیستم‌های تصفیه آب

کاربردهای پرشر وسل

پرشر وسل‌ها کاربرد گسترده‌ای در صنایع مختلف دارند، از جمله:

• تصفیه آب صنعتی و شهری (UF و RO)
• صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
• نیروگاه‌های بخار و سیکل ترکیبی
• فرایندهای شیمیایی و پالایش
• صنایع غذایی و دارویی

استانداردهای طراحی پرشر وسل

طراحی پرشر وسل باید مطابق استانداردهای بین‌المللی انجام شود تا ایمنی و کارایی آن تضمین شود. از جمله استانداردهای رایج:

• ASME Section VIII (آمریکا)
• EN 13445 (اروپا)
• API 510 (بازرسی و نگهداری)
• ISIRI 4230 (استاندارد ملی ایران)

نکات مهم در خرید پرشر وسل

هنگام خرید یا سفارش ساخت پرشر وسل، به نکات زیر توجه کنید:

• نوع سیال و دمای کاری
• مقدار فشار کاری و طراحی
• متریال سازنده
• داشتن گواهی‌نامه‌های استاندارد
• ظرفیت و نوع نصب (عمودی یا افقی)

جمع‌بندی

پرشر وسل یا مخزن تحت فشار، یکی از حیاتی‌ترین تجهیزات در سیستم‌های صنعتی است که بدون آن بسیاری از فرایندها امکان‌پذیر نیست. انتخاب صحیح و استاندارد این تجهیزات می‌تواند نقش مهمی در افزایش ایمنی، بهینه‌سازی عملکرد و کاهش هزینه‌های عملیاتی داشته باشد.